۱۲ عامل تغییر چرخه قاعدگی
طبیعی یا غیرطبیعی بودن تغییر چرخه قاعدگی یکی از مهم‌ترین سوالات خانم‌هاست. تغییرات بلند مدت در قاعدگی امری طبیعی است. البته مواردی مانند حذف یک دوره قاعدگی، مسئله‌ای است که به پیگیری نیاز دارد. در این مقاله علتهای مختلفی که در چرخه پریود خانم‌ها مشکل ایجاد میکنند را بررسی میکنیم. بعضی از این علت‌ها طبیعی هستند و بعد از مدتی خود به خود حل می‌شوند و بعضی دیگر نیاز به درمان دارند.
در این مقاله ابتدا بررسی میکنیم چه زمانی این چرخه بی‌نظم شده است؛ سپس علتهای این بی‌نظمی را بررسی میکنیم. بعضی از این علت‌ها مواردی هستند که احتمالا خودتان هم می‌توانید آن‌ها را تشخیص بدهید، اما بعضی از آن‌ها به دریافت نوبت از متخصص زنان و زایمان و تشخیص علمی نیاز دارند.
همراه ما باشید با مطالب جالب و خواندنی دکتر نرگس علیان متخصص زنان و زایمان اصفهان :
- زایمان خانم هاجر باقری زیر نظر متخصص زنان و زایمان اصفهان
- متخصص زنان و زایمان اصفهان دکتر نرگس علیان
- راهنمای خرید کاپ قاعدگی
- دکتر نرگس علیان جراح زنان و متخصص زنان و زایمان اصفهان
- دردهای زمین‌گیرکننده گرفتگی قاعدگی
چه زمانی چرخه قاعدگی بی نظم شده است؟
بیایید اول بررسی کنیم چه زمانی تغییرات عادت ماهانه شما غیر طبیعی است و به بررسی پزشک نیاز دارد. اگر هر چند ماه یکبار، طول قاعدگی شما کم‌تر یا بیشتر می‌شود یا فاصله دو بار خونریزیتان چند روز افزایش یا کاهش پیدا میکند، مشکل خاصی وجود ندارد و همه چیز طبیعی است. البته توصیه میکنیم در بازه‌‌های زمانی منظم (با توجه به تشخیص پزشک)، چکاپ‌های سلامتی انجام شود، حتی اگر مشکلی در تغییر سیکل قاعدگی وجود ندارد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر تغییر چرخه قاعدگی شما هر ماه اتفاق می‌افتد، به پیگیری و درمان نیاز دارد. اگر هرکدام از علائمی که در ادامه نام می‌بریم را تجربه کرده‌اید، یعنی عادت ماهانه شما از نظم معمول خارج شده و به پیگیری نیاز دارد.
- اگر باردار نیستید، اما برای چند ماه متوالی پریود نشده‌اید .
- اگر همیشه به صورت منظم پریود می‌شدید، اما ناگهان چرخه عادت ماهانه‌تان از نظم خارج شده .
- فاصله بین دو پریود شما برای چند بار متوالی کم‌تر از ۲۴ روز یا بیشتر از ۳۸ روز است .
- پریود کنونی شما نسبت به دوره‌های معمولی خیلی بیشتر طول کشیده است .
- بین دو دوره عادت ماهانه یا بعد از رابطه جنسی خونریزی دارید .
- با وجود اینکه یائسه شده‌اید، اما خونریزی دارید .
- در کنار بی‌نظمی چرخه قاعدگی، علائم دیگری چون تب یا ترشحات غیرمعمول واژن را هم تجربه می‌کنید .
- قاعدگی به دلیل تخمک‌گذاری ماهانه بدن و خارج کردن تخمک‌های اضافه رخ می‌دهد. در نتیجه هر عاملی که در فرایند تخمک‌گذاری اختلال ایجاد کند، ممکن است نظم عادت ماهانه را هم برهم بریزد.
۱. بارداری
بارداری عادت ماهانه را متوقف میکند و ممکن است خانم‌ها به جای خونریزی، لکه بینی داشته باشند. این مورد از عوامل تغییر چرخه قاعدگی، با علائم دیگری هم همراه است که در ادامه به آن‌ها اشاره میکنیم.
- تهوع و استفراغ صبحگاهی
- احساس تهوع در طول روز
- حساسیت به بوها
- حساس شدن سینه‌ها
- احساس خستگی مزمن
۲. روش‌های هورمونی پیشگیری از بارداری
اگر برای پیشگیری از بارداری از روش‌های هورمونی مانند مصرف قرص استفاده می‌کنید، احتمال تغییر چرخه قاعدگی و توقف آن وجود دارد. روش‌های هورمونی پیشگیری از بارداری عبارتند از:
قرص‌های اورژانسی
IUD
چسب ضد بارداری
ایمپلنت‌های هورمونی ضد بارداری
این روش‌ها با پیشگیری از تخمک گذاری، مانع از بارداری می‌شوند. بدن خانم‌ها واکنش‌های متفاوتی نسبت به این دسته از روش‌های پیشگیری از بارداری نشان می‌دهد.
۳. شیردهی
دوره ماهانه ممکن است حتی بعد از تولد نوزاد هم آغاز نشود. این موضوع به دلیل وجود هورمون پرولاکتین در بدن مادر است. این هورمون وظیفه تولید شیر مادر را برعهده دارد، اما مانع از تخمک‌گذاری هم می‌شود. مادرانی که نوزادشان به صورت منظم از شیر خودشان تغذیه میکند، معمولا در ماه‌های اول شیردهی، پریود نمی‌شوند.
۴. یائسگی
زمانی که دوره باروری خانم‌ها به پایان می‌رسد، وارد فرایند پساقاعدگی یا یائسگی می‌شوند. تغییر چرخه قاعدگی معمولا از ۴ تا ۸ سال قبل از یائسگی شروع می‌شود. به مرور زمان تعداد دفعات پریود کاهش پیدا میکند و با شروع پساقاعدگی به طور کامل قطع می‌شود. این فرایند معمولا برای خانم‌های بالای ۴۰ سال اتفاق می‌افتد.
یائسگی هم جزو عوامل تغییر چرخه پریود است که با علائم دیگری همراه است.
۵. استرس و اضطراب
گاهی اوقات پریودهای نامنظم، بخاطر سطح استرس خانم‌هاست. جالب است بدانید که تحقیقی در سال ۲۰۲۱ و در ماه‌های ابتدایی پاندمی کرونا درباره تغییر چرخه پریود خانم‌ها انجام شد. این بررسی، ۲۱۰ شرکت کننده داشت که ۵۴ درصد از آن‌ها اعلام کردند در ماه‌های اول پاندمی، سطح استرس بالایی داشتند و در کنار آن، تغییر چرخه قاعدگی را هم تجربه می‌کردند.
علت اختلال عادت ماهانه در هنگام استرس بالا، تداخل هورمون‌های استرس (آدرنالین و کورتیزول) با هورمون‌های مربوط به قاعدگی است.
آیا تغییرات چرخه قاعدگی به دلیل استرس، به ملاقات با پزشک نیاز دارد؟
استرس‌های مقطعی و کوتاه مدت طبیعی هستند، اما اضطراب مزمن، سلامت روحی و جسمی افراد را به خاطر می‌اندازد. بنابراین اگر استرس شما بخاطر یک عامل بیرونی ایجاد شده و بعد از مدتی، از بین می‌رود، به ملاقات با پزشک نیازی ندارید. در مقابل اگر استرس مزمن را تجربه می‌کنید و دلیل خاصی هم برای آن وجود ندارد، مشورت با یک روان‌درمان کمک کننده خواهد بود.
۶. سندروم تخمدان پلی کیستیک
این بیماری به معنی رشد کیست در تخمدان است و اولین نشانه آن، تغییرات چرخه قاعدگی است. علت این بیماری، افزایش سطح هورمون‌های مردانه (آندروژن)، در بدن خانم‌هاست. این هورمون‌ها، علاوه بر تشکیل کیست در تخمدان، از فرایند تخمک‌گذاری هم پیشگیری میکنند و باعث ایجاد بی‌نظمی در عادت ماهانه می‌شوند.
خانم‌هایی که سندروم تخمدان پلی کیستیک دارند، معمولا از یک تا چند ماه پریود نمی‌شوند. آن‌ها بعد از پریود شدن، خونریزی شدیدی را تجربه میکنند. سایر علائم این بیماری عبارت است از:
- افزایش رشد موهای زائد در قسمت‌های مختلف بدن
- چرب شدن پوست و آکنه‌های پوستی
- افزایش وزن
- ریزش مو
- ناباروری
- مقاومت به انسولین
۷. مشکلات تیروئید
هورمون تیروئید، از جمله هورمون‌هایی است که روی سیکل پریود تأثیر دارد. افزایش یا کاهش این هورمون در بدن جزو عوامل تغییر چرخه قاعدگی است. افراد مبتلا به کم‌کاری تیروئید، معمولا پریودهای طولانی و سنگین را تجربه میکنند. این افراد علائم دیگری مانند احساس خستگی، حساسیت به سرما و افزایش وزن هم دارند.
افرادی که تیروئید پرکار دارند، پریودهای کوتاه مدت با خونریزی کم را تجربه میکنند. این افراد علائم دیگری چون کاهش وزن شدید، اضطراب و تپش قلب بدون دلیل هم دارند.
۸. فیبروئید رحم
فیبروم‌ها، توده‌هایی هستند که در دیواره رحم رشد میکنند. این توده‌ها معمولا غیرسرطانی هستند، اما احتمال اینکه رشد کنند و به اندازه یک پرتقال، بزرگ شوند، وجود دارد. قاعدگی افراد دارای فیبروم رحم، بی‌نظم، دردناک و سنگین است؛ تاجایی که در بلندمدت ممکن است باعث کم‌خونی شود. سایر علائم وجود فیبروم در رحم عبارت است از :
- احساس درد یا فشار در لگن
- درد در قسمت پایینی کمر
- پا درد
- درد هنگام برقراری رابطه جنسی
علائم فیبروئید رحم در افراد مختلف با یکدیگر متفاوت است. بعضی از خانم‌ها ممکن است تمام دردهایی که در لیست بالا نام بردیم را تجربه کنند و گروهی دیگر ممکن است به جز تغییرات چرخه قاعدگی، علامت دیگری نداشته باشند.
۹. آندومتریوز
آمار نشان می‌دهد از هر ۱۰ زنی که در سن باروری هستند، یک نفر دچار آندومتریوز می‌شود. این بیماری بخاطر اختلالات سیستم ایمنی و هورمون‌های بدن ایجاد می‌شود. در اطراف رحم مبتلایان به آندومتریوز، بافت جدیدی رشد میکند که رحم را می‌پوشاند و به خارج از آن هم می‌رسد. درد در اندام‌های باروری خانم‌ها، به خصوص در نزدیکی دوران قاعدگی، مهم‌ترین نشانه آندومتریوز محسوب می‌شود، اما سایر علائم آن عبارتند از :
- خونریزی شدید
- طولانی شدن پریود
- خونریزی خارج از زمان عادت ماهانه
- حرکات دردناک روده
- درد هنگام برقراری رابطه جنسی و بعد از آن
۱۰. کمبود وزن
کاهش وزن ناگهانی و شدید هم می‌تواند جزو عوامل تغییر چرخه قاعدگی باشد و حتی باعث توقف آن شود. علت این موضوع سندروم هیپوتالاموس است؛ در این سندروم، مغز دستور توقف تولید هورمون‌های مربوط به چرخه قاعدگی را صادر میکند. با کاهش سطح استروژن در بدن، عادت ماهانه از روتین همیشگی خارج می‌شود.
در علم پزشکی، افرادی که شاخص توده بدنی آن‌ها کم‌تر از ۱۸.۵ باشد، دچار کمبود وزن هستند. بنابراین ممکن است متخصص زنان و زایمان با محاسبه شاخص توده بدنی، بررسی کند که آیا چرخه‌های نامنظم قاعدگی بخاطر کمبود وزن است یا خیر.
۱۱. مصرف داروهای خاص
در ادامه لیستی از داروهایی که می‌توانند جزو عوامل تغییر چرخه قاعدگی باشند را نام می‌بریم.
- داروهای رقیق کننده خون مانند آسپرین
- داروهای ضدالتهابی استروئیدی مانند ایبوپروفن
- داروهای تیروئید
- داروهای ضد افسردگی
- داروهای صرع
- داروهای شیمی درمانی
۱۲. سرطان دهانه رحم
سرطان دهانه رحم در چرخه قاعدگی تغییر ایجاد میکند و باعث خونریزی‌های خارج از چرخه هم می‌شود. فرد مبتلا به این بیماری ممکن است در دوره‌های بین دو پریود یا بعد از رابطه جنسی، خونریزی داشته باشد. سرطان دهانه رحم، در مراحل اولیه علائم زیادی ندارد و خونریزی خارج از معمول، متداول‌ترین علامت آن است. بنابراین اگر چنین تجربه‌ای دارید، باید بلافاصله با پزشک مشورت کنید و معاینات لازم را انجام بدهید.
بدون دیدگاه