کورپوس لوتئوم، کیست کورپوس لوتئوم
در تخمک گذاری، یک تخمک از یک فولیکول بزرگ آزاد می شود. بعد از این که تخمک آزاد شده و لقاح صورت می گیرد، فولیکول بسته شده و کورپوس لوتئوم تشکیل می شود. این توده از سلول ها به تولید هورمون پروژسترون در اوایل بارداری کمک می کند. کورپوس لوتئوم تا زمانی که جنین میزان کافی از هورمون پروژسترون برای حفظ بارداری تولید کند، به تولید این هورمون ادامه می دهد؛ این حالت معمولا بین هفته های ۷ تا ۹ بارداری اتفاق می افتد. پروژسترون موجب بزرگ شدن رحم بدون بروز انقباض می شود، از رشد پوشش رحم پشتیبانی می کند و جریان خون و اکسیژن را بهبود می بخشد؛ به همین دلیل وجود آن در اوایل بارداری ضروری است.
کورپوس لوتئوم با گنادوتروپین کوریونیک انسانی حفظ می شود. اندازه این توده در هفته ۱۰ بارداری به تدریج کاهش می یابد. اگر لقاح یا لانه گزینی انجام نگیرد، کورپوس لوتئوم تخریب می شود؛ این موجب افت میزان استروژن و پروژسترون می گردد و در نهایت چرخه قاعدگی بعدی آغاز می شود.
کورپوس لوتئوم و چرخه قاعدگی
هورمون ها نقش مهمی در تنظیم چرخه قاعدگی زنان دارند. استروژن و پروژسترون و سایر هورمون ها همانند هورمون تحریک کننده فولیکول و لوتئینیزه کننده برای تخمک گذاری ضروری هستند. این هورمون ها مسئول تخمک گذاری و آماده کردن رحم برای لانه گزینی تخمک لقاح یافته هستند. یک چرخه قاعدگی معمول هر ۲۵ تا ۳۶ روز یکبار تکرار می شود که در این زمان بدن برای تخمک گذاری و بارداری آماده می گردد.
چرخه قاعدگی سه فاز دارد:
فاز فولیکولار
این فاز از چرخه قاعدگی با روز اول قاعدگی (شروع خونریزی) آغاز می شود و تا زمان تخمک گذاری ادامه دارد. این مرحله معمولا ۱۳ تا ۱۴ روز طول می کشد. در فاز فولیکولار، بدن هورمون تحریک کننده فولیکول ترشح می کند که تولید فولیکول های تخمدانی که حاوی تخمک هستند را تحریک می کند. یکی از این فولیکول ها به فولیکول بالغ تبدیل می شود که می تواند بارور شود. این فولیکول استروژن تولید می کند که نه تنها فولیکول های دیگر را از بین می برد بلکه موجب افزایش ضخامت پوشش رحم و آمادگی آن برای لانه گزینی تخمک بارور شده می گردد. در نهایت میزان هورمون لوتئینیزه کننده نیز برای تخمک گذاری افزایش می یابد.
فاز تخمک گذاری
این فاز از چرخه قاعدگی، حدودا در اواسط آن رخ می دهد. در این فاز، میزان هورمون لوتئینیزه کننده اوج می گیرد و تخمدان را برای آزاد کردن فولیکول بالغ تحریک می کند. فاز تخمک گذاری حدود ۱۶ تا ۳۲ ساعت طول می کشد.
فاز لوتئال
فاز لوتئال زمانی است که بدن برای لانه گزینی تخمک بارور شده آماده می شود. هنگامی که در فاز تخمک گذاری فولیکول تخمدانی تخمک را آزاد می کند، فولیکول باز شده بسته می شود و کورپوس لوتئوم را تشکیل می دهد. این توده مسئول تولید هورمون پروژسترون است که موجب افزایش ضخامت رحم و آمادگی بیشتر آن برای لانه گزینی می گردد. سطح هورمون استروژن نیز در این دوران افزایش می یابد و به آمادگی رحم کمک می کند. اگر تخمک بارور شده ای وجود نداشته باشد که در پوشش ضخیم رحم لانه گزینی کند، در اثر افت سطح هورمون استروژن و پروژسترون پوشش رحم ریزش کرده و چرخه قاعدگی تکرار می شود.
کیست کورپوس لوتئوم چیست؟
برخی مواقع ممکن است کورپوس لوتئوم با مایع پر شود. این تجمع مایع موجب تشکیل کیست کورپوس لوتئوم می گردد که نوعی کیست تخمدان فانکشنال محسوب می شود. در بیشتر موارد، کیست کورپوس لوتئوم به خودی خود و بدون نیاز به درمان رفع می گردد. این کیست ها ظرف چند هفته یا بعد از سه چرخه قاعدگی پشت سر هم از بین می روند.
برخی خانم ها که دچار کیست کورپوس لوتئوم شده اند علائمی چون درد لگن که ممکن است تیر کشنده باشد، پری یا سنگینی شکم، نفخ، درد پشت و ران ها، مقاربت دردناک، افزایش وزن، خونریزی قاعدگی دردناک، نیاز فوری به دفع ادرار، مشکل در تخلیه مثانه، مشکل در تخلیه کامل روده ها و خونریزی غیر طبیعی واژینال را تجربه می کنند. ب
رخی بیماران نیز ممکن است دچار پارگی کیست شوند که موجب درد شدید و خونریزی داخلی می گردد. کیست های بزرگ سبب پیچ خوردگی تخمدان می شوند که اثر منفی بر روی جریان خون تخمدان دارند. در مواقعی، کیست کورپوس لوتئوم در مراحل اولیه بارداری باقی می ماند که در این صورت، کیست موجب بروز مشکلاتی می شود.
آیا کیست کورپوس لوتئوم خطرناک است؟
با وجود این‌که کیست‌های جسم زرد معمولا بدون درد و بی‌ضرر است، برخی بانوان نشانه‌های خاصی را تجربه می‌کنند نشانه‌های کیست کورپوس لوتئوم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
درد لگن
برخی بانوان مبتلا به کیست کورپوس لوتئوم، دردهای متوسط تا شدیدی را تجربه می‌کنند. درد ممکن است از لحاظ کیفیت متغیر باشد و از دردی مبهم تا شدید تغییر کند. یکی از شایع‌ترین نشانه‌های کیست، درد در هنگام ارتباط جنسی است. درد ممکن است به صورت مبهم، شدید یا به صورت درد پس از رابطه جنسی باشد.برخی از بانوان ممکن است درد را به شکل کمردرد، گرفتگی پاها، یا حساسیت به لمس پستان‌ها تجربه کنند.
نفخ
نفخ یا احساس سنگینی شکم می‌تواند نشانه کیست کورپوس لوتئوم باشد. نفخ شکم ممکن است در طول چرخه بانوان به وجود آید.
افزایش وزن
افزایش غیرطبیعی وزن ممکن است نشان‌دهنده به وجود آمدن کیست کورپوس لوتئوم باشد..
قاعدگی دردناک و سنگین
در صورت ابتلا به کیست کورپوس لوتئوم، ممکن است دوره‌های قاعدگی را تجربه کنید که همراه با خونریزی‌های شدید، گرفتگی‌های دردناک و نفخ‌های غیرمعمول باشد.
مشکلات اجابت مزاج
کیست‌های جسم زرد ممکن است همراه با تکرر ادرار، اشکال در عملکرد روده‌ها یا مشکل در ادرار و مدفوع کردن باشد.
خونریزی‌های غیرطبیعی
خونریزی‌های غیرطبیعی واژن (از لکه‌بینی تا خونریزی شدید)، ممکن است نشان‌دهنده کیست کورپوس لوتئوم باشد.
دلایل به وجود آمدن کیست کورپوس لوتئوم چیست؟
دلایل بسیاری برای به وجود آمدن کیست‌های جسم زرد وجود دارد، آن‌ها اغلب از فولیکول‌های آزادشده پس از تخمک‌گذاری به وجود می‌آیند. اما دلایل مشخص دیگری مانند موارد زیر در تشکیل این کیست‌ها نقش دارد:
- عدم تعادل هورمونی : در صورتی‌که دچار عدم تعادل هورمونی باشید، احتمال بیشتری در ابتلا به کیست کورپوس لوتئوم وجود خواهد داشت. این ممکن است به دلیل درمان‌های ناباروری یا مشکلات اساسی دیگر باشد.
- بارداری : گاهی اوقات بانوی باردار، کیست کورپوس لوتئومی را که در آخرین تخمک‌گذاری به‌وجود آمده، در طول دوران بارداری حفظ می‌کند. اغلب در دوران بارداری یا پس از آن کیست به خودی‌خود از بین می‌رود، اما باید در تمام مدت تحت کنترل باشد.
- آندومتریوز : آندومتریوز بیماری است که در آن سلول‌های آندومتر که به‌طور معمول در رحم قرار دارند، خارج از دیواره‌های رحم رشد می‌کنند. این بافت گاهی به تخمدان متصل شده و رشد کرده یا ایجاد کیست می‌کند. این امر باعث می‌شود بانوان مبتلا به آندومتریوز بیشتر دچار کیست‌های جسم زرد شوند.
- عفونت لگن : در صورتی‌که عفونت لگن به تخمدان‌ها برسد، می‌تواند باعث ایجاد کیست کورپوس لوتئوم شود.
- کیست‌های قبلی : بانوانی که در گذشته تجربه کیست‌های جسم زرد داشته‌اند، احتمال بیشتری دارد که به طور مرتب به این مشکل دچار شوند.
مطالب خواندنی و پیشنهادی متخصص زنان و زایمان اصفهان دکتر نرگس علیان :
بدون دیدگاه