پس از زایمان و اتفاقاتی که می‌ افتد

بعد از ماه ها انتظار، دیدن فرزند برای اولین بار قطعا یکی از خاطره انگیزترین تجارب زندگی است. علاوه بر این که باید والد بودن را یاد بگیرید، با مجموعه علائم فیزیکی و عاطفی جدیدی رو به رو می شوید که بعد از به دنیا آمدن نوزاد شروع می شود. احتمالا این علائم با تمام علائمی که قبلا تجربه کرده اید فرق می کند. شایع ترین علامتی که پس از زایمان تجربه می کنید ترشحاتی به نام نفاس (زچگی، lochia) است. این ترشحات خونابه‌ای شبیه به خون قاعدگی است و تا ۸ هفته بعد از زایمان باقی می ماند.

زنان معمولا دچار گرفتگی شدید رحم نیز می شوند زیرا رحم به اندازه قبل از حاملگی برمی گردد و کوچک می شود.

سایر علائم، بسته به روش زایمان و این که آیا تصمیم به شیردهی بگیرید یا نه، از فردی به فرد دیگر متغیر است. از جمله:

خونریزی
ترشح
ورم پستان ها
درد رحم
بسیاری از زنان نمی دانند باید انتظار چه چیزی را داشته باشند و چه علائمی بعد از زایمان «طبیعی» تلقی می شود. اکثر افراد بعد از زایمان دوره نقاهت کامل را پشت سر می گذارند.

با این حال، چند عارضه و علائم بعد از زایمان وجود دارد که کم تر شایع است و باید نسبت به آن ها آگاه باشید.

پس از زایمان

در اکثر بیمارستان ها لازم است حداقل یک شب در بیمارستان بمانید. کسانی که عمل سزارین انجام داده اند باید تا ۳ شب در بیمارستان بمانند مگر این که مشکلات دیگری وجود داشته باشد.
مرخص شدن پس از زایمان
مدت زمان بستری شدن در بیمارستان به تجربه زایمان بستگی دارد. بعضی از مراکز زایمان اجازه می دهند کسانی که زایمان طبیعی داشتند همان روز مرخص شوند.

اما در اکثر بیمارستان ها لازم است حداقل یک شب در بیمارستان بمانید. کسانی که عمل سزارین انجام داده اند باید تا ۳ شب در بیمارستان بمانند مگر این که مشکلات دیگری وجود داشته باشد.

شما با بستری شدن در بیمارستان به متخصص اطفال، پرستار زایمان و مشاور شیردهی دسترسی دارید که همگی اطلاعات زیادی پیرامون سفر فیزیکی و عاطفی پیش رو دارند و می توانند به شما منتقل کنند.

از این فرصت برای پرسیدن سوالاتی درمورد تغییرات بدن بعد از زایمان و شیردهی استفاده کنید.

زایشگاه‌ها یک اتاق مخصوص نگهداری از نوزادان دارند و نوزاد در شیرخوارگاه تحت نظارت قرار دارد و به او رسیدگی می شود. با این که میل به نگه داشتن نوزاد در نزدیکی خود ترغیب کننده است، در صورت امکان، از این فرصت برای استراحت استفاده کنید.

در بسیاری از موسسات لازم است قبل از این که مرخص شوید تخلیه مزاج کنید. بعد از زایمان به شما ملین داده می شود تا درد اولین تخلیه روده بعد از زایمان تسکین یابد.

درصورت بروز هرگونه علامت عفونت، مثل تب، لازم است تا زمانی که علائم برطرف شود در بیمارستان بمانید. ماما یا پزشک متخصص زایمان قبل از مرخص شدن یک معاینه کوتاه انجام می دهد تا مطمئن شود فرایند نقاهت شروع شده است.

اگر ترجیح می دهید در خانه زایمان کنید، ماما اولین و اصلی ترین فردی است که کار مراقبت از شما بعد از زایمان را برعهده می گیرد. ماما شما و نوزاد را معاینه می کند تا قبل از معاینات دوره ای طی هفته های بعد از زایمان، از سلامت هر دو مطمئن شود.

سلامت نوزاد

اولین آزمایش بالینی که در بیمارستان روی نوزاد انجام می شود، تست آپگار APGAR نام دارد. این آزمایش به محض تولد انجام می شود.

اگر تست APGAR 5 تا ۱۰ دقیقه بعد از زایمان انجام شود، بیشترین میزان دقت را دارد اما معمولا اکثر پزشکان امتیاز آپگار را ۱ دقیقه بعد از زایمان ثبت می کنند. امتیاز APGAR به پنج عامل بستگی دارد:

ظاهر
نبض
گریه و حرکات
فعالیت
تنفس
بالاترین امتیاز ۱۰ است و امتیاز بین ۷ تا ۱۰ طبیعی تلقی می شود. اگر امتیاز APGAR پایین باشد، نشان می دهد که نوزاد در پایان روند زایمان تحت فشار قرار گرفته است.

قدرت شنوایی و بینایی نوزاد نیز در بیمارستان معاینه می شود. گروه خونی کودک نیز مورد آزمایش قرار می گیرد. طبق قوانین یا توصیه نامه های بعضی از ایالات آمریکا، نوزاد باید قبل از ترخیص از بیمارستان بعضی از واکسن ها یا داروها را دریافت کند.

بقیه مواردی که نوزاد در بیمارستان تجربه می کند به وزن و وضعیت او بعد از زایمان بستگی دارد.

از نوزادان نارس که قبل از هفته ۳۷ به دنیا می آیند یا وزن پایینی دارند در بخش مراقبت های ویژه نوزادان (NICU) نگهداری می شود تا اطمینان حاصل شود به زندگی و دنیای بیرون از رحم عادت می کنند و با آن سازگار می شوند.

یرقان، زردی پوست، در نوزادان نسبتا شایع است. به گفته موسسه مارچ آو دایمز، حدود ۶۰ درصد از نوزادن دچار یرقان می شوند. لازم است نوزادان مبتلا به یرقان در دستگاه درمان شوند.

قبل از ترخیص، باید پیش متخصص اطفال نوبت بگیرید تا نوزاد را وزن و معاینه کند. معاینه هفته نخست جزو استانداردهای درمان است.

سازمان جهانی بهداشت توصیه می کند کودک تا ۲ سالگی یا حتی بیشتر شیر مادر بخورد.

تغذیه نوزاد

آکادمی اطفال آمریکا توصیه می کند نوزادان طی ۶ ماه اول فقط از شیر مادر تغذیه کنند.

با توجه به مزایای شیر مادر، سازمان جهانی بهداشت توصیه می کند کودک تا ۲ سالگی یا حتی بیشتر شیر مادر بخورد.

شروع شیردهی ظرف ۱ ساعت بعد از زایمان نیز مزایای زیادی دارد.

شیردهی هم برای مادر و هم برای نوزاد تجربه فیزیکی قدرتمندی است. در دوران حاملگی متوجه می شوید که حلقه دور پستان تیره و اندازه نوک پستان بزرگ تر می شود. بینایی نوزاد چندان قوی نیست و این مسئله به او کمک می کند پستان را پیدا کند و برای اولین بار شیر بخورد.

اولین شیری که به پستان می افتد آغوز یا شیرماک نام دارد. این شیر رقیق و تیره است. این مایع حاوی آنتی بادی ارزشمندی است که به تقویت سیستم ایمنی کودک کمک می کند.

ظرف چهار روز اول زندگی نوزاد

شیر بیشتری به پستان وارد می شود درنتیجه پستان ها ورم می کند. گاهی مجرای شیر بسته می شود و وضعیت دردناکی به نام ماستیت رخ می دهد.

تداوم شیردهی و ماساژ پستان ها با کمپرس آب داغ باعث باز شدن مجرا و کاهش خطر عفونت می شود.

معمولا نوزاد پشت سر هم شیر می خواهد. یعنی گاهی به نظر می رسد انگار مدام در حال شیر خوردن است. این وضعیت طبیعی است و اصولا طی چند هفته اول اتفاق می افتد.

همه نمی توانند به نوزاد شیر دهند

بعضی از زنان دچار ناهنجاری نوک پستان هستند که مانع از شیردهی کافی می شود. گاهی بعضی از بیماری ها مانع از شیردهی می شوند.

اگر می خواهید با شیشه به نوزاد شیر بدهید، باید به میزان شیری که می خورد و تناوب شیر خوردن نوزاد توجه کنید. اگر خودتان نمی توانید به نوزاد شیر دهید یا به هر دلیلی تصمیم می گیرید که به بچه شیر خشک دهید، باید درمورد این تصمیم با متخصص اطفال مشورت کنید.

او می تواند در انتخاب میزان و نوع شیر خشک به شما کمک کند.

رژیم غذایی پس از زایمان

برنامه غذایی مادر شیرده مشابه با هر برنامه غذایی متعادل دیگر است که شامل موارد زیر می شود:

کربوهیدرات سرشار از فیبر
چربی های سالم
میوه
پروتئین
سبزیجات
اگر به بچه شیر می دهید، ممکن است اغلب احساس گرسنگی کنید. این یعنی لازم است کالری بیشتری مصرف کنید تا کالری که برای تولید شیر از دست داده اید جبران شود.

به گفته مرکز کنترل و پیشگیری بیماری

بهتر است روزی تقریبا ۲۳۰۰ تا ۲۵۰۰ کالری مصرف کنید. این مقدار به بدن، میزان فعالیت و عوامل دیگر بستگی دارد. درمورد نیازتان به کالری با پزشک صحبت کنید.

هنگامی که به بچه شیر می دهید به مصرف ویتامین های حاملگی ادامه دهید. نوشیدن آب زیاد هم مهم است.

به علاوه، به پرهیز از موادی که در دوران بارداری از آن ها دوری می کردید ادامه دهید. مخصوصا:

الکل
کافئین
ماهی سرشار از جیوه مثل تن و شمشیرماهی
اگرچه لازم نیست کاملا مصرف الکل یا کافئین را کنار بگذارید، کلینیک مایو پیشنهاد می کند حوستان به میزان و زمان مصرف این مواد باشد تا نوزاد در معرض آن قرار نگیرد.

ممکن است بخواهید بلافاصله از یک برنامه غذایی پیروی کنید تا بدنتان به وضعیت قبل از بارداری برگردد. اما مهم ترین کاری که طی چند هفته اول بعد از زایمان می توانید انجام دهید این است که دوره نقاهت را پشت سر بگذارید و ویتامین ها و مواد معدنی از دست رفته در زایمان را دوباره به دست آورید.

بهتر است روزی تقریبا ۲۳۰۰ تا ۲۵۰۰ کالری مصرف کنید.
فعالیت فیزیکی
قبل از شروع مجدد بعضی از فعالیت های فیزیکی، مطمئن شوید که بدن در دوران نقاهت آماده است. اگر هنگام زایمان دچار اپیسیوتومی یا پارگی واژن شده اید یا عمل سزارین انجام داده اید، زمان شروع مجدد بعضی از فعالیت ها متغیر خواهد بود.

در ویزیت بعد، درمورد این که چطور می توانید بدون این که خطری داشته باشد دوباره فعالیت های فیزیکی را از سر بگیرید با ماما یا متخصص زنان و زایمان صحبت کنید.

ورزش

اکثر افراد می توانند ظرف گذشت چند روز از زایمان مجددا ورزش کنند.

حتی فعالیت هوازی متعادل، مثل دوی آهسته و شنا، می تواند احتمال بروز افسردگی بعد از زایمان را کاهش دهد.

اما اگر حین زایمان دچار مشکل شدید، با پزشک صحبت کنید و قبل از شروع مجدد ورزش تاییدیه لازم را بگیرید.

تا زمانی که احساس نکرده اید بدنتان آماده است، برای ورزش کردن به خودتان فشار نیاورید.

رابطه جنسی

معمولا پزشک توصیه می کند قبل از برقراری رابطه جنسی دخول محور، تا ۶ هفته پس از زایمان طبیعی و ۸ هفته بعد از سزارین صبر کنید.

تغییرات هورمونی در دوران بارداری و خود عمل زایمان باعث می شود برقراری رابطه جنسی در روزهای نخست ناخوشایند باشد.

همچنین توجه داشته باشید که بلافاصله بعد از زایمان و قبل از شروع دوباره چرخه قاعدگی، احتمال حاملگی مجدد وجود دارد.

قبل از برقراری رابطه جنسی با شریکی که می تواند شما را باردار کند، حتما از روش پیشگیری استفاده کنید.

سلامت روان بعد از به دنیا آمدن فرزند

یکی از علائم زندگی پس از زایمان که شاید انتظارش را نداشته باشید، نوسانات خلقی است.

هورمون های زایمان و شیردهی با خستگی و مسئولیت والد بودن در هم می آمیزد و تجربه روانی دشواری را به همراه می آورد.

با این که بسیاری از علائم افسردگی پس از زایمان و افسردگی بالینی پس از زایمان مشترک است، این دو با هم فرق می کنند.

طبیعی است که طی چند هفته اول بعد از زایمان احساس کنید اشکتان دم مشکتان است و از نظر عاطفی آسیب پذیر و خسته هستید. به مرور زمان، به حالت اولیه برمی گردید.

اگر فکر خودکشی یا صدمه زدن به نوزاد به سرتان می زند، ممکن است دچار افسردگی بعد از زایمان شده باشید. اگر آن قدر مضطرب هستید که نمی توانید بخوابید یا حس می کنید قلبتان دارد از جا کنده می شود یا مدام احساس عذاب وجدان یا بی ارزش بودن می کنید، باید کمک دریافت کنید.

به خودتان اجازه دهید که از دیگران کمک بخواهید. به گفته مرکز کنترل و پیشگیری بیماری، از هر ۸ نفر یک نفر دچار علائم افسردگی بعد از زایمان می شوند. شما تنها نیستید.

در موارد نادر، افسردگی پس از زایمان همراه با وضعیتی به نام روان پریشی بعد از زایمان ظاهر می شود. این وضعیت اضطراری با علائمی نظیر توهم و پارانویا شناخته می شود.