انواع آمنوره
فقدان قاعدگی و عارضه آمنوره دو نوع مختلف اولیه و ثانویه دارد:
آمنوره اولیه
در آمنوره اولیه (Primary amenhorrea)، فرد به سن بلوغ رسیده اما هنوز اولین قاعدگی خود را تجربه نکرده است. اگر پریود تا سن ۱۶ سالگی آغاز نشود، فرد باید برای رزرو نوبت پزشک زنان اقدام کند تا پزشک بعد از پیدا کردن علت، اقدامات لازم برای درمان را انجام می‌دهد. آمنوره اولیه بسیار نادر است و در امریکا کم‌تر از ۰.۱ از افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
آمنوره ثانویه
در آمنوره ثانویه، دوران باروری و قاعدگی آغاز شده است ولی بنا به دلایلی، در دو یا چند دوره متوقف می‌شود. آمنوره ثانویه در طول بارداری و شیردهی به صورت طبیعی رخ می‌دهد، اما بروز این مسئله در خانم‌هایی که باردار یا شیرده نیستند، نشان از وجود مشکل دارد. فقدان قاعدگی برای یک ماه معمولاً نشانه مشکل جدی نیست. بسیاری از افراد بعد از وقفه یک دوره قاعدگی، تست بارداری می‌دهند یا به پزشک مراجعه می‌کنند. پزشک آزمایشات لازم برای بررسی احتمالات را انجام می‌دهد؛ اگر مشکل خاصی وجود نداشته باشد، منتظر می‌ماند تا ببیند فرد پریودهای بعدی را هم از دست می‌دهد یا خیر.
در صورتی که فرد حالت‌های زیر را داشته باشد، پزشک تشخیص می‌دهد که او به آمنوره ثانویه مبتلا است:
- فرد پیش از این پریودهای منظم داشته و به مدت ۳ ماه خونریزی ماهیانه‌اش متوقف شده است.
- فرد پیش از این پریودهای نامنظم داشته و بعد به مدت ۶ ماه پریود نشده است.
همراه ما باشید با مطالب جالب و خواندنی دکتر نرگس علیان متخصص زنان و زایمان اصفهان :
- تولد فرزند خانم پازدار با زایمان طبیعی
- متخصص زنان و زایمان اصفهان دکتر نرگس علیان
- عوامل موثر در بروز سرطان تخمدان
- تشخیص بارداری خارج رحمی و درمان آن
- جراحی میومکتومی خانم دکتر نرگس علیان
- دکتر نرگس علیان جراح زنان و متخصص زنان و زایمان اصفهان
- از سری زایمان های طبیعی انجام شده خانم دکتر نرگس علیان
- راه های درمانی سکس دردناک
- دانستنی های مهم درباره استفاده از کاپ قاعدگی
علت آمنوره
دلیل رایج آمنوره، بارداری است. دلایل دیگر آمنوره شامل مشکلاتی است که در ارگان‌های تولید مثل وجود دارد یا مشکلاتی که در ترشح هورمون‌های زنانه به وجود می‌آید. درمان مشکلات زمینه‌ای تا حدود زیادی مشکل فقدان قاعدگی را حل می‌کند. هرکدام از انواع آمنوره اولیه و ثانویه، علت‌های مختلفی دارند. در ادامه علت هرکدام را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
علل آمنوره اولیه
دلیل شایع آمنوره اولیه سابقه خانوادگی تاخیر در خونریزی ماهیانه است. با این همه گاهی هم این مشکل ریشه در مسائل ژنتیکی دارد. بیماری‌ها و مشکلات ژنتیکی که مانع از کارکرد درست تخمدان‌ها می‌شود، عبارتند از:
- سندروم ترنر (Turner syndrome)
- سندروم عدم حساسیت به آندروژن که منجر به افزایش سطح تستوسترون در خون می‌شود.
- نقص مولرین (Müllerian defects) – این عارضه در واقع تغییر فرم و ساختار اندام‌های دستگاه تولید مثلی است و در آن لوله‌های فالوپ و رحم به شکل طبیعی خود نیستند.
- مشکل ساختار دستگاه تناسلی از بدو تولد: در بعضی موارد لوله‌های فالوپ و رحم به صورت مادرزادی در بدن نوزاد تکامل پیدا نکرده‌اند یا اتصال بین آن‌ها وجود ندارد.
- سندروم راکی تانکسی: در این عارضه تخمدان‌ها، پستان‌ها و کلیتوریس به درستی شکل گرفته‌اند ولی دهانه‌ی واژن باز نیست و گردنه رحم و رحم هم به شکل درستی تشکیل نشده‌اند.
علل بروز آمنوره ثانویه
دوره قاعدگی به علت‌های مختلفی متوقف می‌شود. بعضی از دلایل مانند بارداری و شیردهی طبیعی هستند و بعد از پایان آن‌ها، قاعدگی شروع خواهد شد. اما بعضی از علت‌ها مانند استرس شدید، مشکلات زمینه‌ای و مصرف بعضی داروها، علت‌های غیرطبیعی آمنوره ثانویه هستند. این علت‌ها باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن برطرف شوند تا توقف طولانی مدت خونریزی، آسیب جدی به رحم و سایر اعضای بدن نرساند. در ادامه به علت‌های مختلف بروز این عارضه اشاره می‌کنیم.
- کاهش وزن زیاد ناشی از بیماری‌ها و یا اختلالات غذایی
- انجام ورزش‌های قدرتی و تمرینات سنگین برای مدت طولانی (این عارضه در میان دوندگان دوهای استقامت و رقصندگان حرفه‌ای باله شایع است)
- چالش‌های احساسی و استرس شدید
- داروها
برخی از داروها، مانند قرص‌های ضد بارداری پروژسترونی و گروهی از داروهای ضد روان پریشی باعث توقف قاعدگی می‌شوند. دیگر داروهایی که روی قاعدگی اثر می‌گذارند، عبارتند از:
- داروهای ضد روان پریشی
- داروهای شیمی درمانی سرطان
- داروهای ضد افسردگی
- داروهای فشار خون
- داروهای آلرژی
بیماری‌ها و مشکلات زمینه‌ای
آمنوره ثانویه می‌تواند ناشی از بیماری‌های زمینه‌ای باشد؛ برخی از متداول‌ترین بیماری‌هایی که این مشکل را ایجاد می‌کنند، عبارتند از:
- سندروم تخمدان پلی کیستیک
- یائسگی زودرس
- نارسایی تخمدان
- مشکلات تالاموس – هیپوفیزی
- تومور خوش خیم و یا سرطانی در غده هیپوفیز
- کم کاری یا پرکاری تیروئید
چه عواملی ریسک ابتلا به آمنوره را افزایش می‌دهد؟
فاکتورهایی که خطر بروز آمنوره را افزایش می‌دهند، عبارتند از:
- سابقه خانوادگی: اگر یکی از زنان خانواده عدم قاعدگی را تجربه کرده باشد، خطر بروز آن در دیگر زنان خانواده هم وجود دارد.
- اختلالات غذایی: ابتلا به اختلالات غذایی مانند آنورکسی یا بولیمیا، خطر بروز آمنوره افزایش پیدا می‌کند.
- تمرینات ورزشی قهرمانی و حرفه‌ای سنگین: این دسته از تمرینات خطر بروز آمنوره را افزایش می‌دهد.
درمان آمنوره اولیه
روش درمانی برای نوع اولیه، با توجه به سن و سوابق خانوادگی فرد انتخاب می‌شود. در بعضی از خانوده‌ها، تأخیر در آغاز دوره قاعدگی طبیعی است و اکثر دختران خانواده، با آمنوره اولیه مواجه هستند. این موارد، معمولا پزشک کمی بیشتر منتظر می‌ماند تا اگر احتمالی برای شروع طبیعی پریود وجود دارد، قطعی شود. در صورتی که دختر نوجوان بعد از گذشت سنی که سایر اعضای خانواده در آن پریود شده‌اند، باز هم قاعدگی را تجربه نکند، سایر روش‌های درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در دخترانی که بخاطر ساختار دستگاه تناسلیشان، پریود نمی‌شوند، احتمالا نیاز به جراحی وجود خواهد داشت. پزشک در جراحی، ساختار دستگاه تناسلی را اصلاح می‌کند تا قاعدگی صورت بگیرد و فرد برای فرزندآوری در آینده دچار مشکل نشود. البته در موارد نادر، سیستم باروری، مشکلات جدی دارد و حتی با جراحی هم نمی‌توان آن‌ها را حل کرد.
درمان آمنوره ثانویه
درمان این نوع از فقدان قاعدگی به دلایل زمینه‌ای که منجر به بروز آن شده بستگی دارد. به طور کلی، با حل علت، می‌توان مشکلی که در چرخه قاعدگی وجود دارد را نیز از بین ببرد. اگر علت توقف خونریزی، مشکلات فیزیکی باشد، با تغییر سبک زندگی می‌توان سیکل قاعدگی را منظم کرد.
اگر قطع قاعدگی بخاطر بیماری زمینه‌ای مانند کم‌کاری تیروئید یا کیست تخمدان ایجاد شده باشد، بیمار باید با مراجعه به پزشک و مصرف داروهای تجویز شده، بیماری‌اش را مدیریت کند. بعد از کنترل بیماری، احتمالا قاعدگی از سر گرفته می‌شود و منظم‌تر خواهد بود. در ادامه روش‌های درمانی که پزشکان برای بیماری‌های مربوط به آمنوره در نظر می‌گیرند را بررسی می‌کنیم.
در صورت کم کاری تیروئید باعث توقف خونریزی ماهیانه شده باشد، پزشک برای درمان این مشکل تیروکسین یا هورمون تیروئید تجویز خواهد کرد.
اگر علت توقف پریود، سندروم تخمدان پلی کیستیک باشد، پزشک داروهای هورمونی برای بیمار تجویز می‌کند. البته رسیدن به وزن نرمال هم می‌تواند این سندروم را مدیریت کند و قاعدگی را به نظم معمول برگرداند. در بعضی افراد نیز کیست‌های تخمدان به اندازه‌ای بزرگ می‌شوند که باید با جراحی آن‌ها را خارج کرد.
یائسگی زودتر از موعد: این مشکل هم با هورمون‌درمانی از طریق چسب، حلقه واژینال یا قرص انجام می‌شود تا استروژن و پروژسترونی که در بدن ترشح نمی‌شود را به آن برساند
بدون دیدگاه