جراحی درمانی اوفورکتومی

عوارض اوفورکتومی

اگرچه اغلب اوفورکتومی برای کمک به درمان یا جلوگیری از بیماری ها انجام می شود، اما ممکن است زنان را در معرض خطر سایر موارد قرار دهد. علائم و نشانه های عوارض آن می تواند شامل افسردگی، حالت تهوع و استفراغ بیش از چند روز و تب باشد. بروز عوارض در این جراحی جدی، اما نادر است و زنانی که سیگار می کشند، چاق هستند یا دیابت و سابقه جراحی لگن و یا عفونت جدی دارند، بیشتر در معرض خطر عوارض جراحی هستند.

زنانی که هر دو تخمدان را برداشته اند، دیگر نمی توانند باردار شوند و آن ها که مایل به باردار شدن در آینده را دارند، باید با پزشک متخصص زنان و زایمان خود در مورد گزینه های جایگزین اوفورکتومی مشورت کنند.

علائم عوارض اوفورکتومی

شناخت علائم برای تشخیص زودهنگام بروز عفونت در بیمارانی که تحت جراحی قرار گرفته اند مهم است. برخی از علائم ناشی از عوارض اوفورکتومی عبارتند از :

• تب
• افسردگی
• نوسانات خلقی
• درد مزمن شکم
• مشکل در ادرار کردن
• قرمزی و تورم در نزدیکی برش
• مقدار غیر طبیعی خون یا ترشحات
• تنگی نفس یا درد قفسه سینه
• حالت تهوع و استفراغ بیش از چند روز
• احساس گرما و التهاب پوست نزدیک برش

اقدامات قبل از جراحی اوفورکتومی

خانم ها همیشه باید در مورد آنچه که در طول و بعد از عمل جراحی قرار است انجام شود باید با پزشک متخصص زنان و زایمان خود صحبت کنند. پزشک متخصص زنان و زایمان  ممکن است قبل از برنامه ریزی برای جراحی چندین آزمایش را تجویز کند، از جمله:

1. سونوگرافی
2. معاینات بدنی
3. آزمایش خون
4. آزمایش ادرار
5. اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT)

اوفورکتومی با استفاده از جراحی باز شکمی یا جراحی لاپاروسکوپی انجام می شود. هر دو عمل بیش از چند ساعت طول نمی کشند اما ممکن است نیاز به بستری شدن یک یا چند شب در بیمارستان داشته باشد.

جراحی شکم باز یا لاپاراتومی

در جراحی باز شکمی یا لاپاراتومی، جراح متخصص زنان و زایمان  برای دسترسی به تخمدان ها یک برش طولانی در قسمت تحتانی شکم ایجاد و سپس ماهیچه های شکمی را با دقت از هم جدا می کند. برای جلوگیری از خون ریزی رگ های خونی به طور موقت قطع می شوند. جراح، هر تخمدان را از خون و بافتی که آن را احاطه کرده جدا کرده و تخمدان را خارج و سپس برش را پانسمان می کند.

جراحی لاپاروسکوپی با حداقل تهاجم

در حین جراحی لاپاروسکوپی، یک ابزار نازک بوسیله یک برش کوچک در نزدیکی ناف قرار می گیرد. در حین جراحی یک دوربین کوچک به جراح اجازه می دهد تخمدان ها را ببیند و آن ها را از بین ببرد. این روند ممکن است جای زخم و برش و زمان بهبودی کمتری نسبت به جراحی باز شکمی داشته باشد. اما این روش برای همه بیماران مناسب نیست و در بعضی موارد، جراحی که به عنوان لاپاروسکوپی شروع می شود، ممکن است در طی عمل نیاز به عمل باز داشته باشد.

اوفورکتومی لاپاروسکوپی نیز ممکن است در موارد خاص به کمک روباتیک انجام بگیرد. در حین جراحی روباتیک جراح، مانیتور ۳ بعدی را تماشا و از کنترل دستی برای حرکت دقیق تر ابزارهای جراحی استفاده می کند.

اقدامات بعد از عمل اوفورکتومی

بیماران بهتر است در چند روز اول پس از عمل جراحی در خانه تحت مراقبت قرار بگیرند. اکثر بیماران می توانند تا شش هفته پس از عمل به فعالیت کامل برگردند. کسانی که تحت عمل جراحی لاپاروسکوپی یا روباتیک قرار دارند ممکن است زودتر به مدت دو هفته دوباره به فعالیت کامل بازگردند. علاوه بر آن در این شرایط معاینات منظم به پزشکان اجازه می دهد تا در صورت لزوم روند بهبود را تحت نظر بگیرند.

مدت زمان بهبودی اوفورکتومی

بهبودی از بیماری اوفورکتومی به چند عامل مختلف، از جمله نوع جراحی بستگی دارد. جراحی لاپاروسکوپی ممکن است فقط در بیمارستان ۱ روز طول بکشد، اما جراحی باز شکمی به طور معمول به ۲ یا بیشتر روز بستری در بیمارستان نیاز دارد. بیماران برای بهبودی کلی خود بعد از جراحی بهتر است راهکارهای زیر را در نظر بگیرند:

• تغییر در رژیم غذایی
• استراحت قبل از عمل و در حین بهبود
• عدم استفاده از تامپون ها در طول دوره نقاهت
• مصرف داروهای لازم برای یبوست در صورت لزوم
• اجتناب از بلند کردن اجسام یا ورزش سنگین و برقراری روابط جنسی
• اجتناب از عوامل خطر مانند حمام گرفتن و پوشیدن لباس های تنگ یا مصنوعی

علاوه بر آن به بیماران توصیه می شود که از محل زخم خود، با تمیز کردن منظم، خشک نگه داشتن، و نظارت بر علائم عفونت، مراقبت کنند.

خود جراحی اوفورکتومی نیز می تواند با بروز خطرات زیادی همراه باشد، از جمله :

1. پارگی
2. عفونت
3. جای زخم
4. آسیب عصبی
5. فتق به دلیل ضعف عضلات شکمی
6. خون ریزی بیش از حد یا لخته شدن خون
7. صدمه به مجاری ادراری یا اندام های دیگر
8. در موارد نادر، افراد ممکن است بعد از بیهوشی دچار مشکلات تنفسی یا قلبی شوند.
9. خطرات یائسگی زودرس

یائسگی زودرس

در زنانی که هنوز یائسگی را تجربه نکرده اند، اوفورکتومی دو طرفه می تواند به یائسگی زودرس منجر شود. چون جراحی می تواند باعث کاهش سطح هورمون هایی مانند استروژن و پروژسترون گردد.

یائسگی زودرس ناشی از جراحی برداشتن تخمدان خطرات زیادی دارد از جمله:

• افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی. در صورت برداشته شدن تخمدان، احتمال ابتلا به بیماری قلبی ممکن است افزایش یابد.
• ضعیف شدن استخوان (پوکی استخوان). از بین بردن تخمدان ها، میزان استروژن در ساخت استخوان بدن شما تولید می شود. این ممکن است خطر استخوان شکسته را افزایش دهد.
• مشکلات یائسگی.
• خطر ابتلا به سرطان.
• تغییرات هورمونی . زنانی که هر دو تخمدان خود را قبل از رسیدن به یائسگی جراحی می کنند، معمولا برای کاهش خطر علائم یائسگی یا اختلالات دیگر، مجبور هستند تحت هورمون درمانی قرار بگیرند. هورمون درمانی با عوارض جانبی از جمله نوسانات خلقی، حالت تهوع و سردرد همراه است. البته ممکن است برخی از بیماران کاندید مناسبی برای هورمون درمانی نباشند.

اوفورکتومی دو طرفه همچنین با خطر ابتلا به پوکی استخوان را در زنان همراه است، که باعث ضعیف شدن استخوان ها و شکنندگی آن ها می شود. پوکی استخوان می تواند خطر شکستن استخوان ها، به ویژه در اثر افتادن و یا صدمات دیگر را افزایش دهد.

امید به زندگی

زنانی که تخمدان های خود را حداقل تا سن ۵۰ سالگی نگه می دارند ممکن است عمر طولانی تری نسبت به زنانی که قبل از آن جراحی می کنند، داشته باشند. بررسی ها نشان داده است که اوفورکتومی دوطرفه در بعضی موارد خطر مرگ ناشی از سرطان تخمدان و سرطان پستان را کاهش خواهد داد اما ممکن است خطرات مرگ را به علت سایر شرایط افزایش دهد.

با این حال، جراحی ممکن است هنوز هم بهترین گزینه درمانی برای زنانی باشد که ناقل BRCA1 یا BRCA2 هستند. بهتر است زنان قبل از انتخاب اوفورکتومی، در مورد سابقه پزشکی و شخصی و تمام گزینه های درمانی با پزشک متخصص زنان و زایمان مشورت کند.